Chính phủ liên bang một lần nữa sẽ không kịp hoàn tất việc sửa đổi Đạo luật Quốc tịch Canada của nước này trong thời hạn đã đặt ra.
Tòa án Tối cao tỉnh Ontario đã gia hạn thêm 2 tháng thời hạn thông qua Bill C-3. Bill C-3 nhằm bãi bỏ Giới hạn Thế hệ Thứ nhất (FGL) đối với quốc tịch Canada, vốn đã bị Tòa án Tối cao tỉnh Ontario tuyên bố là vi hiến vào năm 2023.
Thời hạn gần nhất là ngày 20/11/2025 đã được gia hạn đến ngày 20/01/2026.
Việc thông qua Bill C-3 sẽ mở rộng khả năng của công dân Canada sinh ra ở nước ngoài trong việc truyền quốc tịch cho con cái của họ sinh ra ngoài Canada.
Nội dung
Bill C-3 có thể được ban hành trước thời hạn gia hạn
Dựa trên tiến độ hiện tại của Bill C-3 trong việc nhận được Sự chuẩn thuận của Hoàng gia và trở thành luật Canada, hoàn toàn có khả năng đạo luật này chính thức có hiệu lực thậm chí trước thời hạn tháng 1/2026.
Trong phán quyết gia hạn thời hạn, Thẩm phán Akbarali ghi nhận rằng chính phủ “đã đạt được tiến bộ đáng kể trong nỗ lực ban hành đạo luật thay thế”, thậm chí còn lưu ý rằng “có kỳ vọng hợp lý rằng đạo luật thay thế có thể có hiệu lực vào cuối năm 2025”.
Bill C-3, Đạo luật sửa đổi Đạo luật Quốc tịch, đã thông qua ba vòng đọc tại Hạ viện Canada và hai vòng đọc bổ sung tại Thượng viện. Tổng cộng cần sáu vòng đọc (giữa Hạ viện và Thượng viện) cùng một giai đoạn ủy ban để nhận được Sự chuẩn thuận của Hoàng gia.
Tại thời điểm viết bài này, dự luật đang nằm tại Ủy ban Thường trực về Các vấn đề Xã hội, Khoa học và Công nghệ (SOCI), ủy ban này sẽ có cơ hội sửa đổi dự luật nếu thấy cần thiết.
Giả sử không có sửa đổi nào tại Thượng viện và dự luật thông qua cả hai viện quốc hội mà không có thay đổi thêm, nó sẽ nhận được Sự chuẩn thuận của Hoàng gia và chính thức trở thành luật tại Canada.
Biện pháp tạm thời
Với việc gia hạn thời hạn, các biện pháp tạm thời của chính phủ liên bang sẽ tiếp tục được áp dụng, cho phép những người bị ảnh hưởng bởi Giới hạn Thế hệ Thứ nhất có thể nhận quốc tịch Canada trước khi Bill C-3 chính thức có hiệu lực.
Các biện pháp tạm thời được công bố vào tháng 3/2025 nhằm giúp những người bị ảnh hưởng bởi Giới hạn Thế hệ Thứ nhất nhận quốc tịch Canada thông qua việc xin cấp quốc tịch theo quyết định đặc biệt.
Điều này bao gồm những người thuộc các nhóm sau:
- Tình huống 1: Người sinh ra hoặc được nhận làm con nuôi trước ngày 19/12/2023, bị ảnh hưởng bởi giới hạn thế hệ thứ nhất.
- Tình huống 2: Người sinh ra hoặc được nhận làm con nuôi từ ngày 19/12/2023 trở đi, nếu cha mẹ Canada của họ đáp ứng tiêu chí kết nối thực chất với Canada theo đề xuất.
- Tình huống 3: Một số người sinh trước ngày 01/4/1949 bị ảnh hưởng bởi giới hạn thế hệ thứ nhất.
- Tình huống 4: Người đã mất quốc tịch do không đáp ứng yêu cầu duy trì theo điều 8 cũ của Đạo luật Quốc tịch.
Nếu một người bị ảnh hưởng bởi Giới hạn Thế hệ Thứ nhất, họ có thể nộp đơn xin quốc tịch Canada bằng cách yêu cầu cấp giấy chứng nhận quốc tịch Canada (hoặc chứng minh quốc tịch).
Sau khi nộp đơn, Bộ Di Trú, Tị Nạn và Quốc Tịch Canada (IRCC) sẽ xem xét đơn và quyết định xem người đó có đủ điều kiện nhận quốc tịch Canada theo các biện pháp tạm thời hay không. Cá nhân cũng có thể yêu cầu xử lý khẩn cấp đơn xin cấp quốc tịch.
Cần lưu ý rằng các biện pháp tạm thời này chỉ còn hiệu lực cho đến khi dự luật mới nhận được Sự chuẩn thuận của Hoàng gia.
Chính phủ liên bang có đáp ứng được thời hạn mới không?
Việc gia hạn mới được công bố đánh dấu lần thứ tư chính phủ liên bang không kịp thời hạn sửa đổi Đạo luật Quốc tịch.
Mặc dù không thể khẳng định chắc chắn liệu chính phủ có đáp ứng được thời hạn mới nhất này hay không, nhưng có những yếu tố quan trọng khiến lần gia hạn này khác biệt tích cực so với các lần trước.
Ngoài tiến bộ pháp lý mà Bill C-3 đã đạt được tại Quốc hội như đã nêu, yêu cầu gia hạn gần đây nhất là lần đầu tiên chính phủ liên bang điều chỉnh lại ngày gia hạn mà mình đề xuất.
Ban đầu, chính phủ yêu cầu gia hạn đến ngày 22/04/2026. Tuy nhiên, sau khi thảo luận thêm với Tòa án Tối cao tỉnh Ontario, họ đã rút ngắn thời hạn yêu cầu xuống ngày 20/01/2026.
Tác động khi thông qua Bill C-3
Việc thông qua dự luật sẽ cho phép quốc tịch theo dòng máu tại Canada được truyền qua nhiều thế hệ (với điều kiện đáp ứng tiêu chí kết nối thực chất khi cần thiết).
Trong cuộc họp ngày 17/11 của Ủy ban Thường trực về Các vấn đề Xã hội, Khoa học và Công nghệ (SOCI), Bộ trưởng Di trú Diab cho biết dựa trên các bằng chứng hiện có của chính phủ, họ dự kiến số lượng đơn xin quốc tịch theo Bill C-3 sẽ ở mức “hàng chục nghìn theo thời gian, chứ không phải hàng trăm nghìn.”
Bộ trưởng còn lưu ý rằng phần lớn những người bị ảnh hưởng bởi dự luật sẽ là trẻ em.
Bill C-3 là gì?
Bill C-3 được giới thiệu ngày 05/06/2025 để giải quyết các vấn đề do Giới hạn Thế hệ Thứ nhất trong Đạo luật Quốc tịch gây ra.
Theo Giới hạn Thế hệ Thứ nhất (được đưa ra năm 2009), trẻ sinh ra ở nước ngoài với cha mẹ là công dân Canada cũng sinh ra ở nước ngoài (nhận quốc tịch theo dòng máu) sẽ không tự động nhận quốc tịch Canada theo dòng máu.
Ngày 19/12/2023, Tòa án Tối cao tỉnh Ontario phán quyết Giới hạn Thế hệ Thứ nhất là vi hiến vì tạo ra tầng lớp công dân thứ hai và vi phạm quyền di chuyển theo Hiến chương Quyền và Tự do Canada. Tòa án đã cho chính phủ liên bang thời hạn ban đầu sáu tháng để sửa đổi luật.
Chính phủ liên bang sau đó giới thiệu Bill C-71 (Đạo luật sửa đổi Đạo luật Quốc tịch năm 2024). Bill C-71 đã được gia hạn nhiều lần nhưng cuối cùng bị hủy khi Quốc hội tạm ngưng hoạt động vào tháng 3/2025.
Bill C-3 sau đó được giới thiệu để thay thế.
